Het Verleden heeft een Toekomst

Inleiding

Dat is de stellige overtuiging van het bestuur van de Geschiedkundige Vereniging De Oranjeboom. Het teruglopend ledental mag geen reden zijn om bij de pakken neer te zitten. Sterker nog, het moet inspireren tot een nieuw elan. Tijd voor initiatieven.

Op de vergadering van 15 december 2014 heeft het Algemeen Bestuur besloten tot een andere aanpak om de vereniging een toekomst te geven. Meer leden. Meer activiteiten. Meer dienstverlening. Samenwerking is daarbij het sleutelwoord.

Het moment is aangebroken om aan de slag te gaan. De eerste stap is gezet. Deze notitie voegt daar de contouren van het nieuwe beleid en de doelstellingen aan toe, die in 2023 wanneer de vereniging 75 jaar bestaat, bereikt moeten zijn.

Het bestuur kiest ervoor zichzelf te versterken en het aantal bestuursleden uit te breiden tot het statutair maximaal toegestane. Het nieuwe bestuur verdeelt opnieuw de functies en wijst aan de algemene bestuursleden inhoudelijke portefeuilles toe. Aan de leden wordt gevraagd actief te participeren en zich beschikbaar te stellen voor commissies die de portefeuillehouders in hun taak ondersteunen. Hiermee wordt in de ogen van het bestuur de eerste stap gezet tot het bereiken van een al langer bestaand ideaal, namelijk het creëren van verenigingsleven. Dit betekent dat leden zich gezamenlijk bezighouden, op wat voor manier dan ook, met geschiedenis, in algemene zin, of gericht op Stad en Land van Breda.

Het nieuwe bestuur presenteert zich op de Algemene Ledenvergadering 2015. Dat is ook de vergadering waarop het nieuwe beleid gepresenteerd wordt en de leden het verzoek krijgen met dit beleid in te stemmen.

In het navolgende wordt stil gestaan bij de verschillende aspecten, onderwerpen en activiteiten die van belang zijn. Bij elk onderwerp hoort een bijlage. De bijlagen zijn samengevoegd in een afzonderlijke toelichting.

Pijlers van het nieuwe beleid

De Oranjeboom wil zijn aantrekkingskracht op leden vergroten door sterk in te zetten op enerzijds dienstverlening en anderzijds op erfgoededucatie, de twee pijlers van het nieuwe beleid. Activiteiten in dit kader zijn lezingen en cursussen, zowel gericht op inhoud als op vaardigheden. Door te kiezen voor samenwerking met andere spelers in het veld van geschiedenis en erfgoed wordt het aanbod uitgebreid. En dat komt direct ten goede aan de leden. Nieuw zijn de historische projecten, waarin een aantal leden gezamenlijk een bepaald onderzoek verricht en later de resultaten daarvan naar buiten brengt.

Ledenaantal

Het streven naar 750 leden in 2023 is misschien niet realistisch. Het is meer dan de vereniging ooit aan leden heeft gehad. Daarom staat 750 symbool voor heel veel leden. In elk geval veel meer dan nu. De vereniging wil bovendien streven naar een evenwichtiger opbouw van het ledenbestand. Zij zal zich bij ledenwerving allereerst richten op mannen en vrouwen tussen de 40 en 65 jaar, vervolgens op de leeftijd eronder, met name jongeren, de eventuele leden van de toekomst.

Lezingen

Om leden te interesseren zullen er allerlei activiteiten worden georganiseerd, gericht op speciale maar ook algemene doelgroepen. Het bestuur is zich ervan bewust dat het onmogelijk is alle activiteiten zelf te organiseren. Om desondanks de gewenste doelstelling te kunnen realiseren wordt gekozen voor samenwerking met andere partijen die voor ieder die meedoet, leidt tot een win-win situatie, maar vooral voor leden winst oplevert omdat De Oranjeboom haar leden aanzienlijk meer kan bieden.

Jongerenuniversiteit

Erfgoededucatie begint bij de jeugd op de basisschool. De Oranjeboom gaat een collegereeks brengen voor kinderen met als doel om ze op een toegankelijke manier kennis te laten maken met erfgoedcollecties en geschiedenis. Het programma richt zich in eerste instantie op kinderen tussen 8 en 12 jaar. Een keer per maand krijgen ze les van een wetenschapper of een museummedewerker, in elk geval mensen die ergens heel veel van af weten. De Oranjeboom sluit aan bij een bestaand initiatief van het Rijksmuseum voor Oudheden.

Profielwerkstuk

Om jongeren te enthousiasmeren voor lokaal historisch onderzoek is gekozen voor ondersteuning bij het maken van profielwerkstukken. Het profielwerkstuk is een verplicht onderdeel van het schoolexamen voor leerlingen in de laatste klas van de bovenbouw van havo en vwo, dat als een soort ‘meesterproef’ dient. Zij maken een uitgebreid werkstuk over een onderwerp dat betrekking heeft op één van hun eindexamenvakken. Geschiedenis is een verplicht eindexamenvak in de profielen Cultuur en Maatschappij en Economie en Maatschappij. De Oranjeboom wil stimuleren een geschiedkundig onderwerp te kiezen waarin Breda en omgeving een rol spelen. Ook ondersteuning bij onderwerpkeuze en waar nodig begeleiding rekent ze tot haar taak.

Bredalogie

Voor volwassen gaat De Oranjeboom een cursusprogramma Bredalogie opzetten. In dat programma staat de cultuurhistorie van Stad en Land Breda centraal. Allereerst wordt er een cursus voor beginners opgezet, later gevolgd door een cursus voor gevorderden. Eventueel kan die weer gevolgd worden door een meer module- en themagerichte cursus. Daarnaast wordt gedacht aan een cursus voor jeugdige Bredanaars en één voor ambtenaren en raadsleden. Model voor dit cursusprogramma staan de cursussen Boschlogie, een programma dat al sinds 1990 loopt en zo succesvol is dat er voor sommige cursussen wachtlijsten zijn van één tot anderhalf jaar.

Vaardigheidscursussen

De Oranjeboom is een vereniging. En bij een vereniging hoort verenigingsleven. Dat wil zeggen leden die met en voor elkaar dingen doen die aansluiten bij de doelstellingen van die vereniging. Dus niet alleen passief het aangebodene tot zich nemen, maar actief dingen zelf doen. Liefst met elkaar. Gezamenlijk geschiedkunde bedrijven, dat is wat ons voor ogen staat. Geschiedkunde bedrijven, historisch onderzoek doen, dat vraagt om vaardigheden, beginnend bij het kunnen lezen van oud schrift, om toegang te krijgen tot de bronnen en het kunnen schrijven van een boeiend artikel. Op dat gebied zijn er allerlei cursussen. De Oranjeboom rekent het tot zijn taak deze cursussen aan te bieden aan haar leden.

Historische Projecten

Hiervoor is al even sprake geweest van historische projecten. Gedacht wordt aan op een projectmatige manier aanpakken van een historisch onderzoek door groepjes leden. Projectmatig wil in dit geval zeggen dat vooraf wordt afgesproken hoelang er aan gewerkt gaat worden en wat het resultaat moet zijn. Onderwerpen bedenken vraagt creativiteit. Gedacht kan worden aan een project over de namen van huizen voordat de straatnummering werd ingevoerd, of een project over stadsfunctionarissen, en daar een Wie was Wie van maken. Men kan ook kiezen voor het indexeren van archieven, of het transcriberen van moeilijk toegankelijke archiefstukken. De Oranjeboom wil de projecten helpen opzetten en faciliteren in de uitvoering. En misschien wel het belangrijkste om mogelijk te maken dat de resultaten worden gepresenteerd en openbaar gemaakt.

Jaarboek

Voor De Oranjeboom is het Jaarboek een vaste waarde. Als de vereniging 75 jaar bestaat in 2023 moet ook het 75st Jaarboek verschijnen. Of dat in zijn huidige vorm zal zijn is nog niet te zeggen. Maar vast staat dat de redactie zich voortdurend de vraag stelt of het huidige Jaarboek qua vorm en inhoud het Jaarboek is zoals de leden dat wensen. Het bestuur vertrouwt op innovatieve krachten. Het bestuur stelt zich wel de vraag of het Jaarboek voor alle leden het meest geschikte platform is om de resultaten van historisch onderzoek te presenteren. Het bestuur stelt zich deze vraag omdat de redactie van het Jaarboek een streng toelatingsbeleid hanteert en een niveau vereist dat zeker niet door alle leden kan worden gehaald. Daarom wordt gezocht naar een platform waarop ook deze leden het resultaat van hun onderzoeksinspanning met anderen kunnen delen.

Excursies

Ook de jaarlijkse excursies van De Oranjeboom vormen een vaste waarde. De excursie blijft daarom deel uitmaken van het programma. Er wordt wel overwogen een nieuw type excursie toe te voegen aan het jaarprogramma. Hierbij wordt gedacht aan groepsgewijs museumbezoek met rondleiding. De laatste jaren worden er regelmatig tentoonstellingen georganiseerd met een sterk historisch karakter. Enkele voorbeelden. Op dit moment: Hollanders van de Gouden Eeuw in de Hermitage. Enkele jaren geleden: De Wereld van Katharina, Devotie, Demonen en Dagelijks leven in de 15de eeuw in Museum het Valkhof. En binnenkort: Rivalen aan het Haagse Hof in het Haags Historisch Museum.

Grote Breda Erfgoedquiz

Na twee of drie jaar voorbereiding wil De Oranjeboom gaan uitpakken met een jaarlijks terugkerend evenement dat moet uitgroeien tot een spektakel waar elke West-Brabander naar uitkijkt. De gedachte gaat uit naar een quiz waarin de deelnemende kandidaten zich meten op het gebied van erfgoed en kennis van Stad en Land van Breda. Alleen werkelijke kenners moeten de quiz kunnen winnen. Uiteraard wordt deze quiz gespeeld met een gerespecteerde jury en een boeiende leider. Bezoekers staan in de rij om de quiz te mogen bijwonen.

Tot slot aandacht voor drie meer algemene onderwerpen, te weten communicatie, financiën en planning.

Communicatie

Cruciaal voor het slagen van de plannen is het voortdurend in contact zijn van de vereniging met leden en niet-leden. Met niet-leden omdat dat de aspirant-leden zijn, de toekomstige nieuwe leden. De communicatie moet er dus op gericht zijn het aantal contactmomenten te maximaliseren. Dat kunnen directe en indirecte, en ook reële en virtuele contacten zijn. Naast het onderhouden van een website is het gebruik van sociale media onmisbaar. Bedenk dat elke leeftijdsgroep zijn eigen communicatiemiddel vraagt. De portefeuille communicatie is dan ook zeker een van de zwaarste en vraagt om een professional. Het uitwerken van communicatiebeleid zal hoge prioriteit krijgen omdat het een kritische succesfactor is.

Financiën

Op dit moment heet de vereniging financieel gezond. Er is een gezond evenwicht tussen inkomsten en uitgaven. Het ontwikkelen van allerlei nieuwe activiteiten zal tot een behoorlijke verhoging van de uitgaven leiden. Het drukken van de kosten door bijvoorbeeld slim inkopen en samenwerken is gewenst. Maar het zal zeker ook vragen om verhoging van de inkomsten. Dat kunnen nieuwe leden zijn, maar ook bijdragen voor deelname aan activiteiten. Samengevat: financieel gezond blijven is niet vanzelfsprekend, terwijl dat voor 2023 wel de doelstelling is. Zorgvuldig financieel beleid is dus essentieel en zal daarom met prioriteit moeten worden ontwikkeld. Dat sponsoring en subsidies voor de vereniging belangrijk zijn en in de toekomst in toenemende mate belangrijker zullen worden, vraagt om een portefeuille fondsenwerving.

Planning

Een planning is op dit moment nog niet te geven. Dat is een zaak van het nieuwe bestuur. Alleen het begin staat vast en het eind, het jaar 2023. Welke activiteiten in welke volgorde worden opgepakt wordt onderwerp van nader overleg in het bestuur. Het tempo waarin een en ander gerealiseerd kan worden is ook afhankelijk van de bereidheid van leden om samen met het bestuur voor de vereniging de handen uit de mouwen te steken. Vooralsnog gaat het bestuur ervan uit dat het voldoende meewerkende leden gaat lukken en dat we in 2023 op de vraag waar kan De Oranjeboom trots op zijn, het antwoord kunnen geven zoals hieronder in de samenvatting verwoord.

Samenvatting

Waar kan De Oranjeboom in 2023 trots op zijn?

  • Er is nog steeds een jaarboek met een hoog wetenschappelijk karakter maar daarnaast is er ook ruimte voor laagdrempelige publicaties voor en door leden.
  • Er worden jaarlijks nog steeds excursies georganiseerd. Nieuw is dat er ook excursies naar musea worden georganiseerd, tenminste als het thema van een tentoonstelling past bij de doelstellingen van De Oranjeboom.
  • Elk jubileumjaar wordt er een symposium georganiseerd. Het eerste was in 2018 en in het kroonjaar 2023 als het 75 jarig bestaan wordt gevierd is dat symposium van een extra hoogwaardig karakter met toonaangevende sprekers en vergezeld van een fraai uitgevoerde artikelenbundel.
  • Het jubileumjaar is ook het jaar waarin de vijfjaarlijks Grote Breda Erfgoedquiz wordt gehouden. De eerste in 2018 gevolgd door een tweede in 2023.
  • Er zijn educatieprogramma’s voor basisschoolleerlingen, middelbare scholieren en voor volwassenen.
  • Jaarlijks wordt er de prijs voor het beste profielwerkstuk (havo en vwo) uitgereikt.
  • Er is een attractieve website waarop veel informatie te beschikbaar staat voor leden en die interactief te gebruiken is. Bovendien is De Oranjeboom actief op de sociale media.
  • Er zijn meerdere historische projecten gerealiseerd op divers gebied, waarvan de resultaten met iedereen die geïnteresseerd is wordt gedeeld.
  • Het hele jaar door zijn er lezingen voor leden en niet leden.
  • De vereniging is bestuurlijke strak georganiseerd, de statuten zijn eigentijds en er is een bruisend verenigingsleven.
  • De vereniging is financieel gezond en heeft ook qua ledenaantal perspectief voor de toekomst.
  • De Oranjeboom heeft maatschappelijk een groot draagvlak verkregen en wordt betrokken bij alle activiteiten in Stad en Land van Breda op het gebied van Historie en Cultureel Erfgoed.
  • De vaste kernwaarden voor De Oranjeboom zijn dienstverlening en erfgoededucatie. Samenwerking staat hoog in het vaandel geschreven. Met veel partijen heeft De Oranjeboom een partnerschap gesloten.

Lang Leve De Oranjeboom

 

Reacties zijn gesloten.