Kappelhof, A.C.M.
In natte en in droge. De Nassause domeinen in westelijk Noord-Brabant tot 1566
Jaarboek 58 (2005) 1-43
In dit artikel wordt de ontwikkeling van de Nassause domeinen in het gebied dat het jaarboek bestrijkt, te weten westelijk Noord-Brabant, tussen 1200 en 1566 beschreven en geanalyseerd. In 1566 vormden deze domeinen een aaneengesloten gebied met alleen de landen van de heer van Bergen op Zoom en Zevenbergen daartussenin. De optiek van waaruit het artikel geschreven is, is op de eerste plaats economisch en ecologisch. De door Karel Leenders en Wim van Ham in tal van artikelen en boeken beschreven veranderingen in de fysieke omgeving hebben de kaders bepaald waarbinnen de beheerders van de domeinen moesten opereren. De domeinen zijn in dit artikel verder bezien vanuit het oog van de heer of vrouwe zelf of van de mannen die de goederen voor hen beheerden: rentmeesters en wat later ook de rentmeester- generaal en raden. Al deze lieden streefden er naar het inkomen uit de domeinen zo hoog mogelijk op te voeren en de lasten zoveel mogelijk te verlagen. Zij moesten daarbij rekening houden met vier belangrijke factoren: natuur, economie, opdrachtgever en instituties.